Từ ngày 01/7/2025, theo Thông tư 53/2025/TT-BCA sửa đổi, bổ sung Thông tư 55/2021/TT-BCA, Công an cấp xã chính thức có thẩm quyền tiến hành kiểm tra cư trú không chỉ theo định kỳ mà còn được thực hiện đột xuất khi cần thiết. Đây là điểm mới quan trọng liên quan trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ cư trú của công dân.
Cụ thể:
Khoản 5 Điều 1 Thông tư 53/2025/TT-BCA quy định:
“Công an xã, phường, thị trấn có trách nhiệm tổ chức kiểm tra định kỳ và kiểm tra đột xuất việc chấp hành pháp luật về cư trú trên địa bàn quản lý.”
Như vậy, so với trước đây chủ yếu kiểm tra theo kế hoạch, từ 1/7/2025, công an cấp xã có thể kiểm tra ngay khi phát sinh yêu cầu thực tế về an ninh, trật tự, phòng chống tội phạm.
Các trường hợp được kiểm tra cư trú
• Thực hiện kế hoạch kiểm tra định kỳ đã được phê duyệt.
• Khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật về cư trú.
• Khi cần phục vụ yêu cầu điều tra, phòng ngừa tội phạm, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn.
Đối tượng có thể được kiểm tra
Không chỉ dừng lại ở từng cá nhân riêng lẻ, công tác kiểm tra cư trú còn áp dụng với:
• Công dân, hộ gia đình đang sinh sống thường trú hoặc tạm trú.
• Cơ sở cho thuê trọ, ký túc xá, nhà ở công nhân – vốn là nơi tập trung đông người, dễ phát sinh phức tạp về quản lý nhân khẩu.
• Cơ quan, tổ chức có liên quan đến hoạt động quản lý cư trú.
Nguyên tắc cần tuân thủ khi kiểm tra
• Công an phải xuất trình thẻ ngành, tiến hành đúng quy trình pháp luật, không được tùy tiện xâm phạm nơi ở. Đây là yêu cầu nhằm bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân theo Điều 22 Hiến pháp 2013.
• Người dân có nghĩa vụ hợp tác, cung cấp thông tin cư trú trung thực, chính xác. Việc chống đối, che giấu hoặc cung cấp sai thông tin có thể dẫn tới xử phạt vi phạm hành chính.
• Với kiểm tra đột xuất, công an xã vẫn phải lập biên bản, trong đó ghi rõ lý do, thời gian, nội dung kiểm tra, để bảo đảm tính minh bạch và có căn cứ pháp lý khi cần đối chiếu.
Kết luận
Từ 01/7/2025, thẩm quyền kiểm tra cư trú của Công an cấp xã được mở rộng: không chỉ có kế hoạch định kỳ, mà còn có thể kiểm tra đột xuất khi tình hình đòi hỏi. Quy định này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý cư trú, phòng ngừa tội phạm từ cơ sở, giữ vững an ninh trật tự địa bàn. Công dân cần hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, vừa để thực hiện đúng quy định, vừa để bảo vệ quyền lợi hợp pháp khi có kiểm tra diễn ra.
———————————————
CÔNG TY LUẬT TNHH NGUYỄN ĐINH VÀ CỘNG SỰ
0983.383.895 / 0947.530.380
Tầng 4, số 33 Giang Văn Minh, Ngọc Hà, Hà Nội.